از آنجایی که چگونگی سرویس و نگهداری ادواری سیستم های اعلام و اطفاء حریق از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و از ارکان اصلی در عملکرد صحیح سیستم های اعلام و اطفاءحریق می باشد.
سرویس و نگهداری سیستم های اعلام و اطفاء حریق باید براساس دستور العمل های مربوطه به صورت دقیق و متعهدانه انجام شود.
براساس تعریف استاندارد،نگهداری و تعمیرات عبارت است از تمامی فعالیت های انجام شده در جهت حفاظت یا اعاده وضع یک جزء و یا کل سیستم موجود، به طوری که نگهداری و تعمیرات صحیح ،افزایش ارزش های زیر را در بر داشته باشد.
- ·افزایش کارایی و بهره وری
- ·افزایش ایمنی کار و محصول
- ·افزایش طول عمر دستگاه ها و تجهیزات و جلوگیری از فرسودگی آنها
- ·کاهش هزینه های بهره برداری
- ·کاهش مصرف قطعات یدکی
بازدید ، تست و نگهداری از سامانه های اعلام و اطفای حریق
Inspection Test and Maintenance of Fire Alarm Systems
مشاهدات نشان داده که در موارد بسیاری، سیستم اعلام حریق یک ساختمان با هشدار بهموقع، مانع از گسترش آتشسوزی شده و جان و مال بسیاری از انسانها را حفظ کرده است. اما مواردی نیز وجود داشته که ساختمانهای مجهز به سیستم اعلام حریق، در آتش سوختهاند و هشداری دیده یا شنیده نشده است .
چرا؟
شما چه فکر میکنید؟
چه دلایلی باعث عدم کارایی سیستم حفاظتی شده است؟
متداولترین دلایل به شرح زیر است:
- ·خاموشبودن سیستم اعلام حریق
- ·معیوببودن سیستم اعلام حریق
- ·استفاده از تجهیزات غیراستاندارد و عدم رعایت اصول طراحی و انتخاب صحیح نوع آشکارساز
عدم نگهداری و سرویس به موقع سیستم اعلام حریق و درنتیجه معیوببودن آن و هشدارهای کاذب بسیار باعث میشود تا افراد، خود سیستم را خاموش کرده و از آن بهعنوان یک سیستم ناکارآمد یاد کنند. تمامی تجهیزات الکترونیکی سیستمهای حفاظت، ازجمله سیستم اعلام حریق، نیاز به نگهداری، بازدیدهای دورهای و سرویس و دارند و باید همواره از آمادهبهکاربودن آنها اطمینان حاصل کرد. از اینرو، نصب یک سیستم اعلام حریق، شرط لازم جهت پیشگیری از گسترش آتشسوزی میباشد. اما شرط کافی نیست. نصب، همراه با نگهداری (بازدیدهای دورهای) و تعمیرات بازدارنده (تعویض باتری و آشکارسازهای معیوب) شرط لازم و کافی جهت برخورداری از یک سیستم کارآمد و توانا در تشخیص بهموقع وجود آتش میباشد
تجهیزات اعلام حریق ازجمله حساسترین دستگاههای اندازهگیری و عملیاتی میباشند و برای عملکرد صحیح، نیاز به نگهداری و سرویس دارند. در سیستمهای آدرسپذیر و هوشمند، نوع ساختمان داخلی تجهیزات، کمک به امر نگهداری مینماید. در این نوع سیستمها، آلارمهای مربوط به کثیفی دتکتورها (به تفکیک)، عدم عملکرد شستی، آژیر و مدولهای واسطه بهموقع انجام میپذیرد و در روند پیگیری عدم عملکرد صحیح دتکتورها، همکاری دو جانبه دتکتور و پانل باعث پایش دائمی (monitoring) وضعیت هر دتکتور شده و در هر لحظه، تمامی حالات، قابلمشاهده و ثبت میباشد.
اما در سیستمهای متعارف (Conventional) صرفاً وضعیت هر زون (خارجشدن یک دتکتور از مدار، پارگی خط ارتباطی و اتصال کوتاه خط ) قابل رویت میباشد و کثیفی دتکتور یا عدم عملکرد صحیح آن فقط با تستهای دورهای یا آلارمهای ارسالشده بر روی پانل معلوم میگردد.
روند نگهداری و سرویس
بازدیدهای هفتگی:
در این بازدیدها، از پانل اصلی اعلام حریق (FACP) بازدید شده و از صحت عملکرد نمایشگر، باتری و تغذیه اطمینان حاصل میگردد. همچنین درصدی از شستیها به صورت اتفاقی تست میشوند. چک شستیها بهصورتی است که در یک برنامه زمانی 6 ماهه، تمامی آنها چک میشوند. در ادامه دفتر ثبت آلارمها (Fault) بررسی شده و درصورت فعالشدن سیستم در گذشته، علت آنها بررسی و مورد اشکال پیدا و رفع عیب میگردد. در مرحله آخر، تمامی عملیات و شماره تجهیزات سرویسشده ثبت میشود. نوع بازدید هفتگی، باتوجه به حساسیت محل، نوع تردد افراد، تعداد افراد موجود و تمیز بودن محل میتواند از یک تا 4 هفته یکبار انجام پذیرد.
بازدیدها و فعالیتهای ششماهه:
در این بازدیدها تمامی اتصالات، کابلها، سیمها چک گردیده و ضمن رفع نقص، صحت عملکرد آنها تأیید میشود. آژیرها چک شده و از صحت و سلامت آنها اطمینان حاصل میگردد. دتکتورهایی که در نواحی آلوده و اثر باد قرار دارند، تمیزکاری شده و عملکرد آنها نیز چک و ثبت میشود. تمامی شستیها چک شده و برچسب تأیید (CERTIFICATE) روی آنها نصب میگردد. آژیر خارج از ساختمان، فلاشر و تمامی اجزای متصل به زون نیز باید تست شده و موردتأیید قرار گیرند. همچنین میتوان قسمتی از دتکتورهای متصل به هر زون را در این دوره، تمیزکاری نمود.
تستهای سالیانهتمامی دتکتورهای متصل به مدار هر پانل، در یک برنامه زمانی حداکثر سهساله میباید تمیزکاری و تست عملکرد گردند. این سرویس میتواند تقسیم شده و در عملیات 6 ماهه، یکساله یا یک سرویس سهساله انجام پذیرد. نحوه کار بهصورتی است که در طول برنامه زمانی سهساله تمامی تجهیزات (دتکتور، شستی، آژیر، فلاشر، مدولهای واسطه و جداکنندهها)کاملاً چک میشوند. درصورتیکه محل نصب تمامی یا قسمتی از دتکتورها آلوده باشد، این زمان کاهش مییابد. اما امکان افزایش زمان سرویس وجود ندارد.LED (نشاندهندههای خارجی) نیز در پریودهای سالیانه چک میگردد. همچنین مدارات داخلی، بُردها و باتریهای پشتیبان برنامه در طول برنامه سالیانه، طبق دستورالعمل سازنده تمیزکاری و چک گردیده و درصورت نیاز باتریهای پشتیبان تعویض میشوند.
حداکثر زمان استفاده از هر دتکتور بین 8 تا 10 سال میباشد. پس از انقضای این زمان، دتکتور مربوطه حتی اگر سالم باشد، بایستی تعویض شود. در طول هر سرویس، سرویسکار بایستی برچسب تأیید، تاریخ و مهر شرکت خود را بر روی آن درج و در دفتر مخصوص محلی ثبت نماید. میبایست شمارههای تماس با سرویسکار در محل FACP نصب شده و امکان حضور سریع سرویسکار مهیا باشد.
توجه: در هنگام انجام سرویسها و احتمال بهصدادرآمدن آژیر خطر، تمامی افراد مستقر در ساختمان از قبل اطلاع یافته و امکان هرگونه خطر پیشبینی گردد.
باتوجه به امکانات سیستمهای هوشمند، درصورتیکه اعلام کثیفی دتکتور یا معیوببودن تجهیزی قبل از رسیدن موعد سرویس اعلام شد، سرویسکار از طریق مسئول ساختمان سریعاً به محل مراجعه و رفع اشکال نماید. تاریخ سرویس قبلی و بعدی نیز با خط درشت بر روی پانل نصبگردد.
خطادرآلارم
خطا در آلارم بر دو نوع میباشد.
آلارمهای ناخواسته: در این نوع آلارمها عاملی غیر از حریق باعث فعالشدن سیستم گردیده است. عواملی مانند: دود سیگار، حرارت بخاری، دود ماشین و سرایت آن به دتکتورهای دود، باعث این اتفاق میشوند. دراین حالت، عامل فعالشدن آژیر وجود داشته اما این عامل حریق نبوده است. نکته بسیار مهم آنکه در این قبیل موارد تمامی اجزای سیستم (دتکتور، آژیر و پانل) کار خود را با دقت و صحت انجام دادهاند که این یعنی آمادهبهکاربودن سیستم. ولی چون حریقی اتفاق نیافتاده، میبایست نسبت به حذف زمینههای بروز این خطاها اقدام و سیستم آماده دریافت علائم حریق واقعی گردد