تاریخچه آتشنشانی در جهان و ایران

این مورد را ارزیابی کنید
(1 رای)

3732272402110724712217527122513221164187

پیش گفتار

  خداوند برای دفاع ، همه موجودات عالم را به وسیله ای مجهز نموده است مثلاً آهوان از خطر شکارچیان می گریزند، نوعی ماهی مرکب در اعماق دریاها برای دفاع ازخود ماده ای سیاه رنگ ترشح میکند تا در اثر گسترش آن از محل خطر بگریزد ، خزندگان برای فرار از دست دشمن به لانه های خود می خزند و... در این میان انسان را قدرت عقل عطا کرد تا با استفاده از آن برای دفع خطرات احتمالی روشهایی را برای خود بیابد .از بدو خلقت بشر، خطرات همیشه انسان را تهدید میکرده است از جمله این خطرات وجود حیوانات وحشی ، بی پناهی انسانها ،سوانح و خطرات طبیعی و مصنوعی را می توان ذکر کرد .

با کشف آتش و گسترش جوامع بشری مشاغل گوناگونی شکل گرفت که به علت ازدیاد آنها می توان عنوان نمود که شناخت انسان از این مشاغل تقریباً ناممکن شده است بطوریکه اگر نیازی به بعضی از این مشاغل نداشته باشیم از وجود آنها بی اطلاع می مانیم .

یکی از این مشاغل ،  شغل سنگین و شریف آتش نشان است که در مواقع بحران یاریگر حادثه دیدگان است که بی چشمداشت مالباختگان و جان باختگان انجام وظیفه می نمایند .تاریخچه پیدایش این شغل در کشور ما کمتر از یک قرن است .افراد شاغل در این شغل را بایستی از ایثارگرترین افراد ذکر کرد؛ چرا که در موقع خطر وقتی همه در حال گریز از محل خطر هستند مأمور آتش نشان با توکل بر قدرت لایزال الهی ، برای نجات جان حادثه دیده دل به خدا سپرده و برای نجات جان حادثه دیده به کانون خطر میرود . چه بسا هر مأموریت اوآخرین مأموریت او باشد بنابراین در این شغل بین بودن و نبودن به اندازه یک آن فاصله است و این چنین است که ایثارگری سر لوحه کار آتش نشان است و شاغلان در این حرفه مقدس آن را به حساب شغل نمی آورند بلکه از آن به عنوان عشق یاد میکنند و به مصداق ایه کریمه " کسی که جان شخصی را نجات دهد مثل این است که جان همه افراد اجتماع را نجات داده است "(سوره مبارکه نحل) ولی متأسفانه شغلی با این همه مخاطرات و خدمات ارزشمند در جامعه ما مهجور مانده است بطوریکه بعضی از افراد به علت استرس بالای موجود در این شغل به بیماریهای گوناگون قلبی و روحی دچار شده اندو برخی از شهروندان از این خادمان خود بی اطلاعند.

جامعه امروز ما نیازمند توجه به این حرفه و سایر حرف ارزشمند است که از آنان غافل مانده است و به تعبیر مرحوم سهراب سپهری که؛چشمها را باید شست و جور دیگر باید دید.

در این تحقیق سعی شده است تا حدودی پرده مهجوریت از چهره درخشان فعالیتهای این سازمان خدمتگذار زدوده شده و نگرش ما را نسبت به آن واقعی تر نماید .باشد که همه با معرفت به فعالیتها و خدمات همنوعان خود ، سپاسگذار همدیگر باشیم که :

·        مقدمه

سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی با قدمتی قریب به صد سال در کشور ما در حال فعالیت است که از چند سال گذشته (حدود هفت سال) با تشکیلاتی منسجم تر و مترقی تر به فعالیت های خود شتاب بخشیده است .

وقوع حوادث طبیعی و انسان ساخت در سده معاصر اهمیت وجود چنین تشکیلاتی را بیش از پیش نمایان کرده است . قرارگرفتن فلات ایران در موقعیت خاص جغرافیایی ، دریاهای خزر ، خلیج فارس و دریای عمان و حرکت پهنه عربستان به سمت ایران و در نتیجه پیدایش کمربند زلزله (که کشور ما نیز در این منطقه واقع است ) ، سیل ، حوادث دست ساخت مانند تصادفات جاده ای ، انفجار معادن و.... ضرورت تشکیل و ساماندهی این سازمان را امری اجتناب ناپذیر می نمایاند بنا براین ضرورت شناخت این سازمان و میدان فعالیتهای آن برای هر فرد اجتماع نیز ضروری است تا با کمک به تحقق هدفهای آن ، به سمت تحقق این شعار سازمان آتش نشانی گام برداریم که

" شهر ایمن با مشارکت همه شهروندان."

 بنابراین در این تحقیق سعی شده است تا با نگاهی اجمالی به پیدایش و گسترش سازمانهای آتش نشانی در جهان و ایران و همچنین سابقه آن در شهر ساری ، اهداف و فعالیتها ، مستندات قانونی آن  مورد بررسی قرار گیرد.

·        آتش و خطرات ناشی از آن:

  بطور کلی ، بشر قبل از اینکه به آتش دسترسی پیدا کرده و از آن استفاده نماید اثار و خطرات آن را مشاهده کرد. به عنوان مثال ، زمانی که در اثر اصابت صاعقه جنگل دچار آتش سوزی می شد ، بشر اولیه مشاهده کرد که در نتیجه آتش ، نور و حرارت تولید میشود . از طرفی مرگ حیوانات مختلف که در محاصره آتش قرار می گرفتند و حوادث دیگر ، مواردی بود که خطرات آتش را از بدو پیدایش آن ثابت می کرد .

بررسیها نشان میدهد سابقه کشف آتش بیش از 4000 سال است و در آثار بجا مانده از انسانهای نخستین گویای این مسئله است که از هزاران سال قبل  ، آتش مورد استفاده قرار می گرفت.

به هر ترتیب انسان به آتش دست یافت و از آن استفاده کرد و علاوه بر رفاه و آسایش حاصل از استفاده آن ؛ مانند نجات از  تاریکی ، و سرما ، پخت و پز ، دور ساختن حیوانات وحشی و.....، به پیشرفتهای مهمی نظیر ابزارسازی ، سفالگری و ذوب فلزات نیز نائل شد .

بدیهی است که به کار گرفتن آتش ، آتش سوزی را نیز به دنبال داشت . درنتیجه به زودی انسان به این نکته پی برد که آتش تحت کنترل ، مانندیک خدمتگزار خوب ، موجب رفاه و آسایش است ، ولی از سوی دیگر آتش خارج از کنترل ، خطرناک و زیانبار و به تعبیری اربابی ستمگر خواهد بود .

مشاهده خاموش شدن آتش سوزی جنگل در اثر ریزش باران ، بهترین مادۀ اطفا ، یعنی آب نیز توسط طبیعت به بشر معرفی شد و به همین دلیل سعی شد هنگام استفاده از آتش ، آب نیز در دسترس باشد تا اگر حادثه ای رخ داد ، امکان مقابلۀ سریع با آن مهیا باشد.

نشانه هایی در دست است که بعلت حریقهای مهیبی که در روم باستان رخ میداده است افرادی ویژه اطفائ حریق با تجهیزات مناسب وجود داشته است . همچنین در چین نیز در قرون وسطی  آتش سوزیهای مهیب شهرهای این کشور را به کام خود کشده است .

·        پیدایش آتش نشانی در جهان :

   ساعت دو بامداد روز یکشنبه دوم سپتامبر سال 1666 میلادی در اثر آتش سوزی در نانوایی سلطنتی انگلستان و عدم توانایی در کنترل آن فاجعه بزرگی را در ذهن مردم لندن به یادگار گذاشت و با توجه به چوبی بودن منازل و ارتباط آنها به همدیگر ، وزش بادهای شدید طی شش روز اتش سوزی کل شهر سوخت و در اثر بارش باران سیل آسای فصلی این آتش مهار شد در نتیجه این آتش سوزی 200/13 خانه ویران شد و عجیب آنکه تعداد کشته شدگان این حریق بزرگ فقط شش نفر اعلام گردید.

بعد از این آتش سوزی و فقدان دارایی و سرمایه جمع کثیری از اهالی ، بدهکاران زیادی به علت عدم توانایی پرداخت بدهی خود راهی زندان شدند و اولیای امور جهت جلوگیری از چنین رخدادها و خسارتهای ناشی از آن به فکر چاره ای افتادند و در نهایت تنها راه حلی که رسیدند بیمه آتش سوزی بود که بعد از بیمه باربری قدیمی ترین بیمه ها به شمار می رود که سابقه آغازین این بیمه به قرن هشتم درکشور بلژیک بر میگردد . در این کشور افرادی بودند که در ازای دریافت مبلغ معینی از زارعان خسارات ناشی از آتش سوزی و خسارات وارده به دامهای آنان را جبران میکردند در قرن یازده در اروپا اتحادیه هایی که «گیلدها » نامیده میشدند جبران قسمتی از خسارتهای آتش سوزی را به عهده گرفت و این اتحادیه ها بر اساس اصول تعاون و همیاری تشکیل شده و خسارتهای ناشی از حوادث مختلف را که به افراد عضو وارد میشد به عهده می گرفتند و در ابتدا این کوششها به صورت جمع آوری اعانه و در مراحل بعدی تأسیس شرکت تعاونی بود .

برای نخستین بار در سوم دسامبر 1591 تأسیس آتش سوزی به مفهوم امروزی در شهر هامبورگ اتفاق افتاد . این موسسه ، صندوق آتش سوزی شهر هامبورگ نام داشت.

 یکسال بعد از حریق بزرگ لندن در سال 1667 میلادی ، تأسیس مؤسسه های بیمه رونق خاصی پیدا کرد .درست یکسال بعد از آتش سوزی بزرگ لندن شخصی به نام « نیکلاس باربون» مؤسسه ای را تأسیس کرد که منازل را در برابر آتش سوزی بیمه میکرد . نکته جالب اینجاست که این شخص پزشک بود اما از آنجایی که در فعالیتهای ساختمانی سود بیشتری موجود بود ، به این قبیل امور روی آورده بود.

           البته  علاوه بر این مؤسسه ، مؤسسات دیگری نیز تأسیس شدند که هر یک ویژگیهای خاص خود را داشتند . بطور کلی بین این سالها تا پایان قرن هفدهم ، در انگلستان چهار مؤسسه بزرگ بیمه تأسیس شده بود.

 

·        شرکتهای بیمه و خطر ورشکستگی :

 

   نخستین موردی که شرکتهای بیمه را با مشکل روبرو ساخت ، مسأله سوء استفاده از بیمه بود . بدین شکل که گاهی افرادی با ایجاد آتش سوزیهای عمدی ، شرکتهای بیمـۀ طرف قرارداد را فریب داده و مبالغی تحت عنوان خسارت دریافت میکردند. این مشکل بخصوص در شرکتهای بیمۀاولیه  که فاقد تجربه و دقت کافی بودند بیشتر دیده می شد بطوریکه شرکتهای بیمه یکی پس از دیگری با ورشکستگی روبرو می شدند.

این حوادث و پیامدهای آن دو نتیجه اساسی داشت : نتیجۀ اول این بود که منجر به همکاری بیشتر شرکتهای بیمه گردید.حتی ، تعدادی از این شرکتها در یکدیگر ادغام شده یا حداقل با یکدیگر متحد شده و اتحادیه های آتش سوزی را تشکیل دادند. و نتیجۀ دوم این بود که در شرکتهای بیمه این فکر بوجود آمد که باید در جهت حفظ سرمایه خود ، نسبت به پیشگیری و مقابله با آتش سوزی عملاً اقدام کنند. بنابراین اولین قدمهای تشکیل واحد آتش نشانی توسط شرکتهای بیمه برداشته شد.

·        تشکیل واحد آتش نشانی توسط شرکتهای بیمه :

 

در مورد تأسیس واحد آتش نشانی توسط شرکتهای بیمه ، می توان صندوق آتش سوزی شهر هامبورگ را یکی از پیشگامان محسوب کرد . در سال 1728، اداره تأسیسات آتش نشانی به این شرکت بیمه ملحق شد .

در انگلیس نیز بعد از حریق بزرگ شهر لندن ، شرکتهای بیمه بشکلهای مختلف در خصوص پیشگیری و اطفاء حریق شروع به فعالیت نمودند که از جمله آن می توان به طراحی و ساخت تجهیزات آتش نشانی و استخدام افراد آتش نشان و تحقیق در خصوص علل ایجاد حریق اشاره کرد . حریقهای بعدی که خطرورشکستگی شرکتهای بیمه را به دنبال داشت این فعالیتها شتاب بیشتری بخشید مثلاً شرکت بیمه یونیون ، به اولین کسی که خبر آتش سوزی را اعلام میکرد یک شیلینگ جایزه میداد، همین مبلغ به کسی تعلق میگرفت که زنگ خطر را به صدا در می اورد . این شرکت همچنین مأموران آتش نشان را به استخدام خود در آورده بود که در هنگام آتش سوزی به محل آتش سوزی رفته و کالا ها و اموال سالم را خارج کرده و با آتش مبارزه میکردند.

جالب آنجاست که در آن سالها هر یک از شرکتهای بیمه علامت فلزی مخصوصی که علامت آتش نام داشت ، برای واحد آتش نشانی خود در نظر گرفته بود . در هنگام عقد قرارداد بیمه ، یکی از این علامتها به بیمه گذار تحویل می شد تا آن را در محل مناسبی از ساختمان مورد بیمه نصب کند. هنگام آتش سوزی ، واحدهای آتش نشانی مختلف به محل حادثه آمده و با مشاهده علامت مذکور، چنانچه محل حادثه توسط شرکت بیمه مربوط به ایشان بیمه شده   بود ، وارد عمل شده و نسبت به اطفاء حریق اقدام میکردند. اما چنانچه علامت آتش مربوط به بیمۀ آنان نبود بدون هیچ عکس العملی محل حادثه را ترک میکردند.

·        تشکیل آتش نشانی شهری :

بزودی مشخص شد روشی که واحدهای آتش نشانی مربوط به شرکتهای بیمه برای مقابله با حریق در پیش گرفته اند به هیچ وجه کارایی نداشته و معقول نمی باشد . زیرا هرآتش سوزی صرف نظر از محل شروع آن ، می توانست با گسترش و وسعت یافتن آتش سوزی منافع تمام شرکتها را در معرض خطر قرار دهد . به همین دلیل ، بمرور شرکتهای بیمه در خصوص یکنواخت ساختن فعالیت واحدهای آتش نشانی خود به هماهنگی و تفاهم دست یافتند و برای امور مربوط به اطفای حریق ، سازمان واحدی را تشکیل دادند . مثلاً در سال 1833 ، در لندن، از ادغام واحدهای آتش نشانی چند شرکت بیمه ، سازمان واحدی به نام بنگاه ماشینهای آتش نشانی تأسیس شد. این موسسه 80 نفر آتش نشان تمام وقت در اختیار داشت که در 13 ایستگاه آتش نشانی ، خدمت میکردند. در همین سالها ، نخستین تلمبه های بخار آتش نشانی اختراع شد.

با توجه به توسعه روز افزون شهرها وگسترش صنایع از سوی دیگر آتش سوزیها شدت گرفت که این امر مستلزم تلاش و کوشش بیشتر آتش نشانیهاو همچنین  صرف هزینه های بیشتر بود که ابتدا شرکتهای بیمه با افزایش حق بیمه سعی در پوشش این هزینه نمودند ولی با توجه به ضرورت استخدام نیروهای بیشتر ، خرید تجهیزات اطفای حریق ، تعمیر و نگهداری لوازم آتش نشانی و ...مشخص شد که باید از سایر منابع ، از جمله دولت باید کمک گرفت.از آن جایی که حوزه فعالیت بیشتر این واحدهای آتش نشانی در شهرها قرار داشت و در اغلب شهرداریها تجهیزاتی هرچند ساده ، برای مقابله با آتش سوزیها پیش بینی شده بود و بطور کلی شهرداران خود را در مقابل حفظ جان شهروندان و حفظ اموال عمومی مسئول میدانستند، شرکتهای بیمه تحت سرپرستس شهرداریها قرار گرفتند.البته ، شرکتهای بیمه همچنان با روشهای مختلف ،مانند کمکهای مالی ، تحقیقاتی ،و ... از تشکیلات آتش نشانی حمایت میکنند.

با توجه به گسترش صنعت ، وقوع جنگهای جهانی و حوادث طبیعی باث ایجاد انگیزه خهت تجهیز و ساماندهی آتش نشانیها شد بطوریکه امروزه آتش نشانیها رکن اساسی و اصلی امدادی کشورهای پیشرفته را تشکیل میدهند.

·        آتش وآتش سوزی در ایران باستان و قدیم :

 

در تاریخ کشور ما آتش سوزی ، شهرهای بسیاری را به کام خود کشانده و حتی به ورطۀ نابودی کشانده است . در این باره می توان به «شهر سوخته » اشاره کرد . در 67 کیلومتری جنوب زابل در استان سیستان و بلوچستان ، ویرانه های محلی به چشم میخورد که به شهر سوخته شهرت دارد . این محل در هزاره سوم پیش از میلاد مسیح نه تنها یک شهر بسیار مهم بود بلکه پایتخت  و مرکز یک منطقه فرهنگی نیز به شمار می رفته است . کاوشهای باستان شناسی نشان میدهد که این شهر در چهار دوره استقرار داشته است که در دوران مفرغ که با دوره های دوم و سوم استقرار شهر مقارن است، شهر سوخته به اوج شکوفایی و حداکثر وسعت و جمعیت خود میرسد تا این که در دوره چهارم استقرار، در اثر آتش سوزی به کلی ویران می گردد و از بین میرود . این سوختگی بسیار شدید که در همه اجزای ساختمانهای این شهر دیده می شود و همچنین پیدا شدن اسکلت انسانی گواه آن است که این آتش سوزی بسیار مهیب بوده وبه طور ناگهانی رخ داده است.

شهر شوش نیز که در حدود سه هزار سال قبل از میلاد در توسعه و آبادانی با تمدنهای مهم آن روز یعنی بابل و آشور برابری میکرد توسط « آشور بانی پال» پادشاه آشور به آتش کشیده شد.

در سال 330 قبل از میلاد « اسکندر» بر تخت جمشید دست یافت و این شهر بزرگ و مشهور ، مورد هجوم سربازان مقدونی قرار گرفت؛ اهالی آن کشته شدند و خزاین آن به غارت رفت . اسکندر که پس از این پیروزی جشن بزرگی را ترتیب داده بود با تحریک یک زن به نام « تائیس » ،کاخ باشکوه تخت جمشید را به آتش کشید ، از آن جایی که سقف کاخ از چوب سدر تشکیل شده بود ، حریق به زودی تمام کاخ را در بر گرفت و از آن بنای عظیم و با شکوه جز ویرانه ای بر جای نماند . این آتش سوزی را می توان یکی از حریقهای مشهور تاریخ باستان کشور به شمار آورد.

ساری نیز از آتش سوزی خانمانسوز در امان نبوده است . به عنوان مثال :« در شب سه شنبه ، دوازدهم شهر شوال 1098، در سرایی آتش افروختند . پس از ساعتی ، دامنه این آتش بالا گرفت ؛ خانه های بسیار و مساجد و کاروانسراها طعمه آتش شد و جمعی کثیر از پیر و جوان جان باختند.(مرتضی راوندی،تاریخ اجتماعی ایرا ،ج پنجم )

·        آتش نشانی و عصر بیخبری :

 

    همزمان با ایامی که ملل پیشرفته ، بعد از تحمل بهای سنگین انهدام شهرها توسط آتش ، اهمیت تأسیس و تکمیل سازمانهای آتش نشانی را به خوبی دریافته و دراین مورد به نتایج مهمی دست یافته بودند ، کشور ما تحت سلطه سلاطین قاجار، در عصر بیخبری ، دوران رکود و رخوت خود را طی میکرد اگر چه در آن دوران سیاه نیز آتش سوزی ، مدام جان و مال مردم نگون بخت را در معرض نابودی قرار میداد ، اما از چاره جویی برای پیشگیری و مقابله با آن خبری نبود . گاهی این آتش سوزیها به صورت گزارشهای کوتاه به اطلاع شاه یا رجال وقت می رسید . این گزارشهای بیهوده ، به کمترین اقدامی جهت تأسیس تشکیلات ویژه ای برای پیشگیری و مقابله با آتش سوزی منجر نشد . به طور کلی در آن دوران حتی نامی از « آتش نشانی » به گوش مخاطبان این گزارشها نرسیده بود . چنانکه ، به طور مثال ، ناصرالدین شاه قاجاردر سفر به فرنگ ، هنگامی که برای مشاهده تمرین آتش نشانان و بازدید از اداره آتش نشانی دعوت میشود ، عملیات آنها را با دیدۀ تعجب می نگرد و ادارۀ آنها را موسسه ای عجیب می نامد . توضیح آنکه در سال 1290، هنگام سفر اول ناصرالدین شاه به فرنگ و اقامت وی در شهر « حاجی طرخان » در روسیۀ تزاری ، دسته ای از آتش نشانان شهر ، مانوری را در حضور شاه قاجار اجرا می کنند.

نکتۀ تأسف آور آنکه ، به رغم خطر آتش سوزی در کشور ، هیچ یک از این مشاهدات فکر ایجاد تشکیلات مشابه در کشور را به ذهن شاه ، که در یک حکومت استبدادی خود را مرجع تمام امور لشکری و کشوری می دانست ، نیاورد و تا سالهای سال ، شهرهای کشور همچنان فاقد سازمانی برای پیشگیری و مقابله با آتش سوزیهای خانمانسوز بود.

البته ، در آن دوران هنگام وقوع حریق ، داروغه ها ، غیر از تحصیل مداخل ، در امر اطفاء حریق نیز می کوشیدند. هنگام سلطنت ناصرالدین شاه قاجار ، اداره ای به نام « اداره احتسابیه »وجود داشته که کار نظمیه ، بلدیه و عدلیه ( شهربانی، شهرداری و دادگستری ) را انجام میداده است . پلیسهای این اداره علاوه بر مأموریتهای دیگر هنگام وقوع آتش سوزی ، در مبارزه با آن و اطفای آتش دخالت میکردند.

·        اداره بلدیه و شعبه تنظیف :

 

در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه وظیفه اداره احتسابیه ، به تنظیف شهر منحصر شد . از جمله آب پاشی خیابانهای خاکی شهر که توسط جمعی « سقا » به کمک مشکهای آب انجام می گرفت ، تا مردم و رهگذران از گرد و خاک خیابانهای شهر در امان باشند. در سال 1328 هجری قمری ، هنگام نیابت عضدالملک قاجار ، اولین بلدیۀ قانونی تهران به ریاست « دکتر خلیل خان اعلم الدوله ثقفی » تشکیل شد . یکی از مهمترین وظایف این بلدیه ( شهرداری ) ، نظافت شهر به شمار می رفت که به خاطر خاکی بودن خیابانها ، آب پاشی خیابانها از امور بدیهی بود . نکتۀ قابل ذکر آن که در آن سالها چنانچه حریقی رخ میداد ، همین مأمورین نظافت و سقاها با امکانات اندک خود که به هیچ وجه برای اطفای حریق مناسب نبود ، با آن مبارزه میکردند. بدیهی است که در اکثر موارد تلاش آنمها بی نتیجه می ماند. در سایر شهرهایی که بلدیه در آنجا وجود داشت نیز وضع به همین رویه مرسوم بود.

·        بلدیه تهران و تأسیس شعبۀ اطفائیه :

 Pic 14

با شروع سلطنت پهلوی اول ، تصمیم بر آن بود که شهرها به خصوص تهران ، سرو سامان بگیرند و وضع آبرومندی پیدا کنند. در نتیجه « بلدیه » مورد توجه بیشتری قرار گرفت . در سالهای 1303 شمسی ، بلدیۀ تهران یک دستگاه اتومبیل آبپاشی برای آبپاشی خیابانهای خاکی شهر تهیه کرده بود.از آنجایی که این کامیون به یک دستگاه موتور پمپ مجهز بود ، با تهیه چند متر لوله ، یک سرلوله و چند شیر ، از آن برای اطفاء حریقهای احتمالی نیز استفاده میشد. از آنجایی که شهر فاقد لوله کشی آب بوده از این تانکر برای آب فروشی به مردم نیز استفاده می شد . تا آن تاریخ تنها منبع تأمین آب آشامیدنی مردم تهران ، جویهای روباز و به شدت آلوده ای بود که از کنار خیابانها می گذشت . به همین دلیل به تدریج تقاضا برای خرید آب بیشتر شد . بنابراین ، تانکرهای دیگری نیز خریداری شد و افراد بیشتری نیز استخدام شدند . البته در کنار ارائه این خدمات ، اطفای حریق نیز به صورت وظیفۀ دوم بر عهده این افراد بود.

با توسعۀ شهر بر تعداد حریقها افزوده شد ، در نتیجه لازم بود که ادارۀ مشخصی مسئول مقابله با این آتش سوزیها شود . بدین جهت در سال 1304 یا 1305 شالودۀ اداره آتش نشانی ریخته شد . این اداره که « شعبه اطفائیه » نامیده می شد ، تحت سرپرستی بلدیۀ تهران در گاراژی به نام « حسینی» در خیابان چراغ برق (امیرکبیر) ، سه راه امین حضور ، تأسیس گردید و بعدها با خرید تجهیزات بیشتر و ضرورت گسترش جایگاه استقرار این خودروها و نیروهای آتش نشانی ، گورستان حسن آباد به ایستگاه بزرگ آتش نشانی تبدیل ودر اختیار اداره اطفائیه قرار گرفت .

با گسترش زندگی شهری و صنعتی شدن جوامع ، فعالیتهای سازمانهای آتش نشانی نیز گسترش یافته و خدمات متنوعی را به شهروندان ارائه می نماید از جمله :

·        اطفای حریق

·        امداد و نجات در تصادفات جاده ای

·        امداد و نجات در ارتفاعات و کوهستانها

·        امداد و نجات در چاه

·        امداد و نجات در آسانسور و نجات محبوسین از خانه و ...

·        آوار برداری

·        سیل ، زلزله و....

·        دفع حیوانات وحشی ( مار ، سگ ،گرگ ، شغال و...)

·        نجات غریق و جستجوی مغروقین

·        گیر کردگی اشیاء حلقوی در دست و....

·        آموزش ایمنی همگانی

·        بررسی علل وقوع حریق و حوادث

·        گواهی ایمنی جهت صدور مجوز پایان کار ساختمانها

·        و.....

نتیجه گیری :

هرچند روند توسعه و تکامل سازمانهای آتش نشانی سیر صعودی در پیش داشته اما ، نداشتن انسجام استانی و کشوری این سازمانها را از همدیگر دور نگه داشته است .دبیر خانه ستاد هماهنگی امور ایمنی سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور به علت اینکه مدیریت سازمانهای آتش نشانی در خارج از حوزه آن قرار دارد نتوانسته است آنچنان که باید و شاید در انسجام این سازمانها موفق باشد .

با توجه به تعیین محدوده فعالیت سازمانهای آتش نشانی در شهر و حریم شهر ، بخش بزرگی از روستاهای کشور از خدمات دهی آنان به صورت قانونی ، محروم مانده اند که بایستی تلاش شود تا این بخشها نیز از خدمات این سازمانها بهره مند گردند.

توجه به نوسازی تجهیزات و خودروهای سازمانهای آتش نشانی بایستی در برنامه ریزیهای شهری مورد توجه ویژه ای قرار بگیرد.

لحاظ کردن ردیف بودجه مستقل در تشکیلات دولت ، جذب نیروهای جوان و تحصیل کرده ، توجه به تحقق مدیریت واحد شهری ، داشتن برنامه درازمدت و چشم انداز توسعه ، تمرین و تکرار مدیریت بحران شهری جهت کسب آمادگی عمومی در برابر بحرانها با مشارکت آحاد مردم در قالب مدیریت بحران منطقه ای ، توجه به جذب آتش نشانان داوطلب و آموزش آنها در قالب سازماندهی NGO ، تکمیل تخصصهای مورد نیاز آتش نشانیها و ... مواردی هستند که می توانند در افزایش سازمانهای آتش نشانی تأثیر گذار باشند. 

در پایان برای همه تلاشگران عرصه ایمنی و امدادو نجات آرزوی سلامتی و سربلندی دارم .

 

منابع و مآخذ :

1- پیدایش و توسعه آتش نشانی در جهان ، فرشید قاسملو ، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور ، 1382 ، صص 1 -30 .

2- ( فرشید قاسملو ، تاریخچۀ آتش نشانی در ایران ، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور ،تهران ، 1381 ، صص15 تا 25 ).

3- سوگند نامه آتش نشان : " شرافت و انسانیتم را ، در پیشگاه خداوند گرو می گذارم تا  پای جان ، از جان و مال مردم بدون در نظر گرفتن دین ، رنگ ، نژاد و ملیت دفاع نمایم ."