کشف آتش یکی از بزرگ‌ترین اکتشافات بشر بود که موجبات ورود انسان به عصر فلز را پدید آورد. اما این کشف مفید میتواند تبدیل به پدیده‌ای بسیار خطرناک گردد و خسارات جبران‌ناپذیری را به بار آورد. احتمال آتش‌سوزی از زمان کشف آتش همواره جزو لاینفک استفاده از آتش بوده و استفاده از آن را با مخاطراتی همراه کرده است. امروزه اطفای حریق در ساختمان‌های بلند یکی از مسائل بسیار حیاتی است و تخلیه افراد در زمان آتش‌سوزی یکی از دغدغه‌های طراحان و کارشناسان ایمنی میباشد.
در زمان آتش‌سوزی سرایت دود از محیط دچار آتش‌سوزی به فضای راه‌پله و پله فرار موجب گیر افتادن افراد در طبقات فوقانی میگردد. فن فشار مثبت با هدف جلوگیری از بروز این اتفاق و ایجاد راه پله‌ای امن جهت فرار افراد به کار گرفته میشود. روش کار در زمان بروز آتش‌سوزی فن فشار مثبت جریان پرفشاری را از طریق کانال به داخل راه‌پله و یا پاگردها تزریق میکند. این موضوع سبب بالا رفتن فشار هوای راه‌پله میگردد، در این حالت هوا از محیط پرفشار (راه‌پله) به محیط کم‌فشار (واحد) جریان یافته و اجازه خروج دود از واحد و فضای آتش‌گرفته را نمیدهد و افراد میتوانند از طریق راه‌پله بگریز‌ند. نگهداری نگهداری و سرویس دوره‌ای در این سیستم بسیار حیاتی بوده و بایستی به آن توجه خاص مبذول گردد. با توجه به اینکه این سیستم کارکرد دائمی نداشته اما کارکرد صحیح آن در زمان بروز حادثه ارزش حیاتی دارد لذا بایستی به‌طور مستمر کلیه اجزاء اعم از سنسورها، مدار فرمان، کابل‌های انتقال برق، قسمت‌های مختلف فن، کانال‌ها، دریچه‌ها و سایر اجزا، وارسی و صحت کارکرد آنها تست گردد.
اصول عملیات سیستم تخلیه دود یا فن فشار مثبت راه پله
- راه اندازی اتوماتیک سیستم تخلیه دود توسط دتکتور دود یا حرارت تشکیل می شود.
- در سیستم تخلیه دود دستور العمل راه اندازی با کلید دود فعال می شود.
- اگر دود به سمت بالا نفوذ کند به همراه بخار آب خارج می شود و هوای تازه، هوای نفوذی را رقیق میکند.
- در سیستم تخلیه دود فشار بالاتر که به میزان هوای تازه بستگی دارد از نفوذ بیش تر دود به راه پله جلوگیری می کند.
- سیستم قابل اطمینان سیستمی است که تغییر حالتش از زمستانی به تابستانی در دسترس باشد و در این حالت alarm آتش به طور اتوماتیک ریست می شود که این مورد در فن فشار مثبت راه پله مشهود است.
- راه اندازی سنسور باران در فن فشار مثبت راه پله نباید در تابستان انجام شود به دلیل اینکه دمپر باز است و باران می تواند وارد آن شود.
- مهم ترین پارامتر در تمام این سیستم spp system که توسط شرکت وی سی صنعت انجام می شود ایجاد فشار مثبت در راه پله هاست.
سیستم های محافظت دود/سیستم تخلیه دود یا فن فشار مثبت راه پله
1- دمپر هوای تازه سیستم تخلیه دود
2- سیستم فشار سنج فن فشار مثبت راه پله
3- کلید مکانیکی سیستم تخلیه دود
4- دتکتور دود در فن فشار مثبت راه پله
5- قفل در سیستم تخلیه دود
6- سنسور باد/ باران فن فشار مثبت راه پله
7- فن فشار مثبت راه پله
8- کلید مکانیکی برای تابستان در سیستم تخلیه دود
9- هوای بیرون فن فشار مثبت راه پله
10- تابلو کنترل و کلید سیستم تخلیه دود
تست Certificate برای باز شدن دمپر باید حداقل جریان m3/h 10.000 باشد که اگر بیش تر از این باشد باید توسط کارشناسان در نظر گرفته شود. حداقل جریان هوای مورد نیاز برای کنترل فشار مثبت اتوماتیک باید 3000 m3/h باشد.در راه پله ها فشار روی درب ها نباید از 100 n/m2 تجاوز کند.در راهروها حداکثر فشار 50 pa و حداقل آن کم تر از 15 pa نباید باشد. باید این شرایط حاکم باشد و نشتی و دیگر هدر رفت ها در هنگام بسته بودن باید تست شود.
نفوذ هوا در راه پله ها
در ساختمان بلند بیش تر از 23 متر که به طور تقریبی بالای 6 طبقه می شوند استفاده از سیستم spp سیستم با فشار مثبت جزء الزامات است.
تقسیم بندی فن های فشار مثبت:
از نظر ساختار کلی این فن ها به دو دسته تقسیم میشوند:
1- سیستم فشار مثبت با تزریق مستقیم
2- سیستم فشار مثبت با تزریق شبکه ای
سیستم فشار مثبت با تزریق مستقیم
این روش یک روش بسیار ساده در تولید فشار مثبت است. زیرا برای معابر مورد نیاز و حساس یک فن سانتریفیوژ نصب نموده و با راه اندازی آن هوای تازه را در داخل معبر به صورت مستقیم میدمد. در واقع تصور کنید برای یک سوله بخواهید فشار مثبت طراحی کنید ، در این حال شما بایستی یک فن سانتیرفیوژ را در ورودی سوله نصب کرده تا هوای اطراف را مکیده سپس به داخل سوله فووت کند.
سیستم فشار مثبت با تزریق شبکه ای
این روش که دقیق تر و هدفدار تر از روش تزریق مستقیم است با ایجاد کانال هایی هوای تازه را تا تقاط دلخواه هدایت نموده سپس توسط دریچه های مناسب هوا را به داخل باکس میدمند.
دستور العمل های کلی سیستم فشار مثبت:
- به منظور موفقیت در راه اندازی بدون مشکل پیشنهاد می شود مشورت کارشناس در طول طراحی سیستم فشار مثبت بیان شود.
- قوانین برای تست اصولی و تست موثر و امن سیستم فشار مثبت در حال اجرا ضروری است.
- کاربر باید دفترچه راهنما و دستور العمل های نگهداری سیستم فشار مثبت را به خوبی حفظ کند.
- باید کاتالوگ های سیستم فشار مثبت که مربوط به خاموش کردن دستگاه و امکانات اندازه گیری از قبل است آماده شده باشد.
ملاحظات طراحی فن آتش نشانی:
در طراحي اين سيستم بايد ميزان ظرفيت و فشار موردنياز و همچنين محل قرارگيري دريچه‌ها موردتوجه قرار گيرد. همچنين در صورت وجود کانال در سيستم طراحي کانال بايد به‌گونه‌اي باشد که توضيح هوا در دريچه‌ها متناسب با فضاي محل قرارگيري دريچه باشد. همچنين بايد از تعبيه کانال يا دريچه و يا پنجره‌هايي که باعث از بين رفتن فشار سيستم گردند اجتناب گردد.